Umowa o dożywocie – notariusz, podatki i inne koszty

Umowa o dożywocie, jako umowa cywilno-prawna powinna być zawarta w formie aktu notarialnego – przed notariuszem. Brak formy notarialnej umowy dożywocia skutkuje jej nieważnością.

Zawarcie umowy o dożywocie wiąże się z poniesieniem przez nabywcę nieruchomości pewnych kosztów – wyjaśniamy jakich.

Księgi Wieczyste Online – znajdź po adresie lub numerze działki

Wynagrodzenie notariusza (taksa notarialna + VAT)

Umowa o dożywocie to umowa, na podstawie której nabywca nieruchomości w zamian za przeniesienie jej własności zobowiązuje się zapewnić zbywcy (dożywotnikowi) dożywotnie utrzymanie, opiekę, pomoc w chorobie, a po śmierci pogrzeb odpowiadający miejscowym zwyczajom. Jest to jedna z form przeniesienia prawa własności nieruchomości.

Czynność ta wymaga sporządzenia aktu notarialnego przez notariusza. Zgodnie z Ustawą z dnia 14 lutego 1991 r. Prawo o notariacie, notariusz za swoje usługi może pobierać opłaty. Maksymalna stawka taksy notarialnej, jaką może pobrać notariusz, zależy od wartości przedmiotu czynności notarialnej – w tym przypadku od wartości nieruchomości (mieszkania, domu, działki).

Wysokość maksymalnych stawek taksy notarialnej określona jest w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 czerwca 2004 roku w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej:

Dla przykładu, jeśli nieruchomość będąca przedmiotem umowy o dożywocie jest warta 450.000 zł, to maksymalna stawka notarialna za sporządzenie takiej umowy będzie wynosiła 2.570 zł (obliczone według wzoru 1010 zł + 0, 4% od nadwyżki powyżej 60.000 zł).

Do kwoty tej należy doliczyć obowiązującą stawkę podatku VAT w wysokości 23%. Wraz z podatkiem stawka za umowę o dożywocie, w podanym przykładzie, będzie wynosiła 3.161,10 zł.

Ważne: Warto pamiętać, że notariusz nie musi pobierać maksymalnej stawki – w wyniku podjętych negocjacji wynagrodzenie notariusza może być ustalone na niższym poziomie.

Przeczytaj: Prawo dożywocia w księdze wieczystej – co to oznacza?

Koszt wypisów aktu notarialnego + VAT

Kolejna opłata, z którą należy się liczyć przy zawieraniu umowy o dożywocie, to wynagrodzenie notariusza za sporządzenie wypisów aktu notarialnego.

Opłata za każdą rozpoczętą stronę wypisu aktu notarialnego wynosi 6 zł + obowiązująca stawka podatku VAT (23 proc.). Koszt jednego wypisu zależy zatem od ilości stron aktu notarialnego – w przypadku umowy dożywocia nie przekracza on zazwyczaj kwoty 60 zł.

Potrzebna ilość wypisów aktu notarialnego to zazwyczaj 4-6 egzemplarzy (po jednym dla zbywcy nieruchomości (dożywotnika), nabywcy nieruchomości, Wydziału Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego, który prowadzi księgę wieczystą danej nieruchomości, Urzędu Gminy/Miasta, Urzędu Skarbowego).

Podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC)

Zgodnie z Ustawą z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Art. 1, ust. 1) umowa o dożywocie jest opodatkowana podatkiem od czynności cywilnoprawnych w wysokości 2% wartości rynkowej nieruchomości.

Obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy prawa własności nieruchomości.

Dla przykładu, jeśli wartość nieruchomości wynosi 450.000 zł to podatek od czynności cywilnoprawnych związany z przeniesieniem własności na podstawie umowy o dożywocie będzie wynosił 9.000 zł.

Naliczony przez notariusza podatek PCC jest przez niego w całości odprowadzany do Skarbu Państwa.

Opłata sądowa – wpis w księdze wieczystej

Nabycie prawa własności do nieruchomości w wyniku umowy dożywocia wymaga ujawnienia poprzez stosowny wpis w księdze wieczystej.

W związku z tą czynnością notariusz pobierze stałą opłatę sądową w kwocie 200 zł – od wniosku o wpis do księgi wieczystej prawa własności. Kwotę tę w całości przekaże na rzecz Sądu Rejonowego, właściwego dla miejsca położenia nieruchomości.

Dodatkowo, jeżeli w księdze wieczystej ma być ujawnione prawo dożywocia zbywcy nieruchomości (dożywotnika), notariusz pobierze stałą opłatę sądową w kwocie 150 zł – od wniosku o wpis praw osobistych (np. prawo najmu, dzierżawy, odkupu, pierwokupu, dożywocia).

Notariusz ma także prawo do pobrania dodatkowej opłaty za przesłanie do Sądu drogą teleinformatyczną wniosku o dokonanie wpisu w księdze wieczystej – opłata w wysokości 246 zł (zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego, sygnatura akt: III CZP 5/13).

Podatek od spadków i darowizn

Zawarcie umowy dożywocia nie pociąga za sobą konieczności zapłaty podatku od spadków i darowizn.

Kwestię tę reguluje Ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Art. 1, ust.1). W katalogu czynności prawnych objętych podatkiem od spadków i darowizn nie znajdujemy prawa o dożywocie, zatem należy rozumieć, że od umowy dożywocia podatku nie trzeba płacić.

Przeczytaj: Umowa darowizny nieruchomości – notariusz, podatki i inne koszty

Podstawa prawna:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny.
2. Ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece.
3. Ustawa z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych.
4. Ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn.
5. Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 czerwca 2004 roku w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej.

Zdjęcie: Unsplash.com