Dekomunizacja ulicy a wpis w księdze wieczystej

Na skutek uchwalonej w 2016 r. tzw. “ustawy dekomunizacyjnej”, jednostki samorządu terytorialnego zobowiązane są do zmiany nazw dróg, ulic, placów czy też obiektów użyteczności publicznej, na takie, które nie upamiętniają osób, organizacji, wydarzeń lub dat symbolizujących komunizm lub inny ustrój totalitarny.

Jakie konsekwencje niesie ta zmiana dla mieszkańców i właścicieli nieruchomości? Co z ważnością posiadanych dokumentów, czy konieczna jest ich wymiana? I przede wszystkim, co z aktualizacją treści ksiąg wieczystych?

Księgi Wieczyste Online – znajdź po adresie lub numerze działki

Dowód osobisty, prawo jazdy, dowody rejestracyjne pojazdów

Zgodnie z treścią “ustawy dekomunizacyjnej” (Art. 5, ust. 2), zmiana nazwy dokonana w wyniku realizacji ustawy nie ma wpływu na ważność dokumentów zawierających nazwę dotychczasową. Oznacza to, że dokumenty takie jak dowód osobisty, prawo jazdy, dowody rejestracyjne pojazdów pozostają ważne do czasu aż upłynie ich termin ważności. Wobec tego ich wymiana nie jest wymagana.

Fakt ten nie zwalnia jednak mieszkańców, właścicieli nieruchomości czy też przedsiębiorców, których dotyczy zmiana nazwy ulicy, z powiadomienia o nowym adresie podmiotów, z którymi mają zawarte umowy zobowiązujące ich do aktualizacji danych adresowych (np. banki, dostawcy energii elektrycznej, gazu, usług telekomunikacyjnych, telewizyjnych i internetowych itp.).

Ujawnienie zmian w księdze wieczystej

Dekomunizacja adresu pociąga za sobą konieczność uaktualnienia treści ksiąg wieczystych nieruchomości.

Zmiany nazw ulic są z urzędu wprowadzane w ewidencji gruntów i budynków (EGiB). Następnie, do właściwych miejscowo Wydziałów Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego, wysyłane są zawiadomienia o wprowadzonych zmianach w adresie nieruchomości (do każdej księgi wieczystej, której zmiana dotyczy).

Jak się okazało, w dużych miastach (np. Warszawa, Kraków) masowa ilość jednocześnie spływających wniosków doprowadziła pod koniec 2017 r. do zatoru prac w wydziałach wieczystoksięgowych. Czas oczekiwania na załatwienie sprawy dotyczącej wpisu w księdze wieczystej wydłużył się średnio z 3 tygodni do nawet 5 miesięcy.

Przeczytaj: Zmiana właściciela nieruchomości – wpis do księgi wieczystej

Wniosek o sprostowanie oznaczenia nieruchomości

W sytuacji, gdy za uaktualnienie treści księgi wieczystej na skutek zmiany nazwy ulicy odpowiedzialny jest właściciel nieruchomości, jego obowiązkiem jest złożenie stosownego wniosku w Sądzie Rejonowym, który prowadzi daną księgę wieczystą.

W tym celu należy złożyć “Wniosek o wpis w księdze wieczystej” na formularzu KW-WPIS. We wniosku należy wskazać żądanie: „Sprostowanie oznaczenia nieruchomości”, a w treści żądania powołać się na decyzję/zawiadomienie (wraz z właściwym numerem decyzji/zawiadomienia), w wyniku której doszło do zmiany oznaczenia nieruchomości.

W przypadku nieruchomości zabudowanych budynkiem do wniosku należy dołączyć aktualny wypis i wyrys z ewidencji gruntów i budynków. Złożenie dodatkowych dokumentów nie jest wymagane w przypadku wyodrębnionych lokali mieszkalnych.

Wniosek jest wolny od opłat, gdyż zgodnie z Art. 5., ust. 1 “ustawy dekomunizacyjnej”:

“Pisma oraz postępowania sądowe i administracyjne w sprawach dotyczących ujawnienia w księgach wieczystych oraz uwzględnienia w rejestrach, ewidencjach i dokumentach urzędowych zmiany nazwy dokonanej na podstawie ustawy są wolne od opłat.”

Wymiana tabliczek adresowych

Obowiązek wymiany tabliczek zawierających numer porządkowy i nazwę ulicy ciąży na właścicielu/użytkowniku nieruchomości (zgodnie z Art. 47b ust. 1 Ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne). Zmiana dokonywana jest na koszt własny.

Pozostałe urzędy i instytucje

• Urząd Skarbowy – osoby fizyczne, które nie prowadzą działalności gospodarczej, powinny zgłosić aktualizację danych adresowych przy najbliższym kontakcie z Urzędem, np. przy składaniu zeznania podatkowego. Mogą to również zrobić poprzez wypełnienie i złożenie wniosku na formularzu ZAP-3, tj. “Zgłoszenie aktualizacyjne osoby fizycznej będącej podatnikiem “ – w wersji papierowej w urzędzie lub w wersji elektronicznej na stronie internetowej Ministerstwa Finansów.
• Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) – osoby, które pobierają świadczenia, powinny zgłosić zmianę danych adresowych poprzez wypełnienie i złożenie wniosku na formularzu EZP, tj. “Wniosek o zmianę danych osoby zamieszkałej w Polsce” – w formie papierowej osobiście w siedzibie urzędu lub korespondencyjnie.
• Gospodarowanie odpadami – zmiany dokonywane są z urzędu. Nie ma obowiązku składania zmiany deklaracji w sprawie gospodarowania odpadami zarówno przez mieszkańców jak i zarządców nieruchomości.
• Podatek od nieruchomości – zmiany dokonywane są z urzędu. Nie ma obowiązku składania informacji w sprawie podatku od nieruchomości celem aktualizacji danych adresowych.

Obowiązki przedsiębiorców

• Ewidencja działalności gospodarczej (CEDIG) – osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą oraz posiadające zezwolenie na sprzedaż napojów alkoholowych, powinny dokonać zmian w tym rejestrze poprzez złożenie wniosku o zmianę wpisu w CEIDG na formularzu CEIDG-1 (w wersji papierowej we właściwym miejscowo urzędzie gminy/miasta lub elektronicznie na stronie internetowej CEDIG). Po złożeniu wniosku dane dotyczące zmiany adresu są przekazywane do ZUSU/KRUSU, Urzędu Skarbowego oraz Urzędu Statystycznego. Zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych zachowują swoją ważność – zgodnie z Art. 5 “ustawy dekomunizacyjnej”.
• Krajowy Rejestr Sądowy (KRS) – przedsiębiorcy prowadzący działalność podlegającą wpisowi w KRS powinni dokonać zmian w tym rejestrze, jeśli wpisy obejmują adres, w którym zmieniła się nazwa ulicy.

Przypadki unieważnienia decyzji

Jak pokazują doniesiania z prasy lokalnej różnych miast, może się zdarzyć, że decyzja o zmianie nazwy ulicy zostanie uchylona przez Sąd. Tak było między innymi w przypadku dwunastu ulic w Warszawie. Wojewódzki Sąd Administracyjny pod koniec maja 2018 r. zdecydował o cofnięciu decyzji wojewody, ponieważ ten niewystarczająco uzasadnił, w jaki sposób dany patron ulicy propagował komunizm.

Podstawa prawna

Pełna nazwa ustawy: Ustawa z dnia 1 kwietnia 2016 r. o zakazie propagowania komunizmu lub innego ustroju totalitarnego przez nazwy jednostek organizacyjnych, jednostek pomocniczych gminy, budowli, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz pomniki (Dz. U. z 2016 r. poz. 744 z późn. zm.).

Treść ustawy: LINK

Ustawa weszła w życie w dniu 2 września 2016 r.

Zdjęcie: Unsplash.com